Ποιος θα δανείσει την Ελλάδα μετά από ένα κούρεμα

από το ιστολόγιο MarketTalk του Γιώργου Καισάριου

Ένα από τα πιο συχνά ερωτήματα που βλέπω από φίλους αναγνώστες, είναι ποιος θα δανείσει την Ελλάδα μετά από ένα κούρεμα, αν υποθέσουμε ότι ακολουθηθεί αυτή η οδός.

Κατ΄ αρχάς, να πω ότι έχω αναφερθεί στο σημερινό θέμα πολλές φορές, απλά σε αποσπάσματα άλλων άρθρων. Σήμερα θα ήθελα να συγκεντρώσω όλες αυτές τις σκέψεις σε ένα ολοκληρωμένο άρθρο.

Να αρχίσουμε λέγοντας ότι ο λόγος που δεν μας δανείζει σήμερα η αγορά είναι διότι δεν είμαστε βιώσιμοι. Η αγορά βλέποντας, πριν 2 χρόνια περίπου (ακόμα πιο πριν ίσως), ότι θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα χρέος που δεν θα μπορούμε να πληρώσουμε, μας έκοψε τη γραμμή πίστωσης.

Άρα ο βασικός λόγος πού δεν μας δανείζει σήμερα η αγορά είναι διότι είμαστε μη βιώσιμοι και όχι διότι έχουμε κάνει στάση πληρωμών ή  είμαστε κακά παιδιά.

Πότε θα μας δανείσει πάλι η αγορά; Μόνο όταν εκτιμήσει ότι θα μπορούμε να αντεπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις μας. Μόνο τότε και με μεγάλη χαρά θα μας δανείσει ξανά.

Πότε θα γίνει αυτό; Πότε δηλαδή θα γίνουμε βιώσιμοι; Αν υποθέσουμε ότι υιοθετηθούν κάποια από τα σχέδια που βλέπω να κυκλοφορούν στην ΕΕ, η απάντηση είναι στο πάρα πολύ μακρινό μέλλον. Πόσο μακρινό; Τουλάχιστον 30 χρόνια, αν όλα πάνε καλά, αν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο (το όποιο σχέδιο) και αν δεν έχουμε κάποιο παγκόσμιο οικονομικό ατύχημα στο ενδιάμεσο. Διότι μόνο τότε θα έχει πέσει το χρέος μας, σύμφωνα με τα διάφορα σχέδια που διαβάζω, κάτω από το 80% του ΑΕΠ.

Άρα σαν πρώτο συμπέρασμα, το τελευταίο που θα πρέπει να μας απασχολεί είναι το πότε θα μας δανείσουν πάλι οι αγορές, διότι η ημερομηνία ένταξης της Ελλάδος ξανά στους μηχανισμούς των αγορών, υπό τα σημερινά σχέδια που κυκλοφορούν, είναι πάρα πολύ μακριά.

Από το 1979 έως σήμερα, έχουν γίνει 168 αναδιαρθρώσεις χρεών σε 70 διαφορετικές χώρες. Ο μέσος χρόνος αποκλεισμού αυτών των χωρών από τους μηχανισμούς της αγοράς είναι περίπου 2 χρόνια.

Κατά την άποψη μου, αν τεθεί θέμα κουρέματος για την Ελλάδα (που ελπίζω να τεθεί και να είναι γενναιόδωρο), η Ελλάδα θα μείνει από ελάχιστα έως καθόλου έξω από τις αγορές.

Εξηγούμεθα:

Το όποιο κούρεμα αν γίνει, δεν μπορεί παρά να είναι προϊόν συμβιβασμού, διαπραγμάτευσης και πολιτικής συναίνεσης σε επίπεδο Ευρώπης. Με λίγα λόγια, δεν θα είναι το προϊόν τσαμπουκά εκ μέρος της Ελλάδος. Στο βαθμό που οι πολιτικές ηγεσίες στην Ευρώπη αποφασίσουν ότι αυτή είναι η σωστή οδός, τότε οι τράπεζες στην Ευρώπη θα συμφωνήσουν και θα συμβιβαστούν με αυτή την πολιτική απόφαση.

Η αγορά ξέρει ότι η Ελλάδα δεν έχει την δυνατότητα να πληρώσει και ξέρει ότι αργά ή γρήγορα οι διαγραφές θα πάνε σύννεφο. Ξέρει ότι τα νούμερα δεν βγαίνουν και ξέρει ότι δεν υπάρχουν επιλογές. Επίσης, ξέρει ότι οι λύσεις που προτάσσονται από την Ευρώπη δεν είναι βιώσιμες. Για αυτό τον λόγο, η αγορά θα ξεχάσει πολύ σύντομα την περιπέτεια της Ελλάδος, έπειτα από ένα κούρεμα, αν υπάρξει πολιτική συναίνεση σε επίπεδο Ευρώπης.

Η αγορά ξεχνά γρήγορα και συχωράει ακόμα πιο εύκολα. Αυτός είναι ο λόγος που ενώ όταν μια μετοχή πέφτει και όλοι την πουλάνε, οι ίδιοι που πούλησαν, θα αγοράσουν πάλι αν αλλάξουν οι συνθήκες σε αυτή τη μετοχή και εκτιμήσουν ότι θα κερδίσουν. Τα ομόλογα διέπονται από τους ίδιους κανόνες. Μπορεί σήμερα η Ελλάδα να μην είναι βιώσιμη, άλλα αν μειωθεί το χρέος της αρκετά, τότε θα είναι.

Μην παίρνουμε παράδειγμα μια χώρα που έκανε επιθετική στάση πληρωμών (Αργεντινή) ή μια χώρα που συστηματικά έχει φεσώσει την αγορά, ακόμα και όταν μπορούσε να πληρώσει χωρίς κανένα πρόβλημα (Εκουαδόρ).

Η αγορά, όπως έχουμε πει, έχει αποδεχτεί αυτές τις χασούρες και σε μεγάλο βαθμό τις έχει αποτιμήσει, τις έχει ενσωματώσει και τις έχει χωνέψει. Τα μακροπρόθεσμα ομόλογα μας είναι περίπου στο 50 και ορισμένα και κάτω από το 50. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα αποτελεί έκπληξη για την αγορά η ανακοίνωση ενός ελληνικού κουρέματος.

Οι περισσότεροι θεσμικοί που ήταν αρχικοί αγοραστές των ελληνικών ομόλογων τα έχουν ήδη πουλήσει και έχουν πάρει τις χασούρες τους (μικρές ή μεγάλες). Ένα μεγάλο ποσοστό των σημερινών κατόχων ελληνικών ομόλογων είναι funds τα οποία ποντάρουν στη χαζομάρα που διακατέχει την Ευρώπη. Αγοράζουν στο 60 (ή και πιο κάτω), παράλληλα αγοράζουν και ένα CDS. Αν το ομόλογο πληρωθεί, τότε θα πάρουν το 100% της ονομαστικής αξίας μείον το κόστος του CDS (που αγοράστηκε σε πολύ φτηνότερα επίπεδα από τα σημερινά. Σιγά μην αγοράζει κανείς CDS στις σημερινές τιμές). Αν όχι και γίνει κούρεμα, θα πάρουν ναι μεν μια μικρή χασούρα, αλλά θα πάρουν τη διαφορά από το CDS. Οι μόνοι ίσως (τονίζω το ίσως) που δεν έχουν κάνει κάτι ανάλογο είναι οι ελληνικές τράπεζες.

Ναι μεν ορισμένα vulture funds θα κάνουν το παν να πληρωθούν, αλλά κανείς δεν θα ασχοληθεί με αυτούς. Η μεγάλη πλειοψηφία των κατόχων ελληνικών ομολόγων θα δεχθεί τον όποιο συμβιβασμό διότι είναι μέρος του παιχνιδιού και οι χασούρες του sovereign debt market είναι σχετικά μικρές. Μην ξεχνάμε επίσης ότι οι περισσότερες μεγάλες τράπεζες στην Ευρώπη έχουν μέτοχο έως ένα βαθμό το κράτος.

Επίσης, οι Αμερικανοί στο σύνολο δεν έχουν μεγάλη έκθεση στο ελληνικό χρέος. Μην έχετε καμία αμφιβολία ότι θα αγοράσουν ελληνικό χρέος, αν εκτιμήσουν ότι δεν θα έχουμε πρόβλημα αποπληρωμής. Ναι μεν μπορεί ορισμένοι παίχτες να τσαντίστηκαν από τις χασούρες και να μην αγοράσουν, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν άλλοι που θα αγοράσουν.

Και το λοιπόν (που λένε οι αδελφοί μας στην Κύπρο) του σημερινού άρθρου είναι το εξής. Οι παράμετροι που θα λάβει υπόψη αγορά για να συχωρέσει μια αναδιάρθρωση είναι πως έχει γίνει η αναδιάρθρωση και αν ήταν δικαιολογημένη. Η παράμετρος για το αν θα σε δανείσει ή όχι η αγορά, είναι αν είσαι βιώσιμος και αν μπορείς να εξυπηρετήσεις αυτό τον δανεισμό και κανένας άλλος λόγος.

Αν υποθέσουμε ότι οι σκέψεις αυτές έχουν κάποια βάση, τότε ο συντομότερος τρόπος για να γίνεις βιώσιμος και να βγεις πάλι στις αγορές είναι μέσα από μια αναδιάρθρωση και όχι τραβώντας έναν Γολγοθά 30 ετών για να δείξεις ότι είσαι καλό παιδί.

Οπότε, όσοι αναρωτιούνται για το ποιος θα μας δανείσει έπειτα από ένα πιστωτικό γεγονός, να μην ανησυχούν, διότι ακόμα και πιστωτικό γεγονός να μην γίνει, πάλι δεν θα μας δανείζει κανείς για μια ολόκληρη γενιά.