Η «εκλογική βιομηχανία» των ΗΠΑ

Η τηλεόραση βρίσκεται στην «καρδιά» του σύνθετου εκλογικού «βιομηχανικού συμπλέγματος» των ΗΠΑ.

απο την Καθημερινή 14/10/2010

Η οργή κατά του πολιτικού συστήματος και κατ' επέκταση κατά των εκλογικών διαδικασιών είναι κοινό φαινόμενο σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, είναι λίγοι αυτοί που γνωρίζουν πως ένα ποσοστό αυτού του «θυμού» οφείλεται στις αλλαγές που έφερε στο εκλογικό σύστημα κάποιος ονόματι Γουΐλιαμ Μπέντον, ο οποίος το 1950 είχε αντιμετωπίσει τον παππού του Τζωρτζ Μπους Τζούνιορ στις εκλογές του Κονέκτικατ. Ο Μπέντον χρησιμοποίησε την εμπειρία του ως διαφημιστή για να βρει ιδέες που θα του έδιναν κάποια πλεονεκτήματα σε μία άνιση αναμέτρηση, καταλήγοντας σε ένα «προϊόν» που θα επαναπροσδιόριζε την πολιτική: το πρώτο προεκλογικό τηλεοπτικό διαφημιστικό σποτ.

Εν τέλει ο Μπέντον νίκησε. Και το αποτέλεσμα ήταν ότι από τον καιρό του Χάρι Τρούμαν μέχρι σήμερα, οι προεκλογικές εκστρατείες των ΗΠΑ επικεντρώνονται στις τηλεοπτικές καμπάνιες.

«Ο χαρακτήρας της καμπάνιας έχει αλλάξει από το 'πρόσωπο με πρόσωπο', πόρτα με πόρτα, τις περιοδείες σε γειτονιές, σε έναν ο οποίος βασίζεται πολύ περισσότερο στη δύναμη των media» είπε ο Σων Κέλι, καθηγητής πολιτικής του Πανεπιστημίου της πολιτείας της Καλιφόρνια. Καθώς οι υποψήφιοι είναι «αντιμέτωποι» με τα προβλήματα των τεραστίων αποστάσεων και του περιορισμένου χρόνου, οι τηλεοπτικές διαφημίσεις αποτελούν έναν πολύ ελκυστικό τρόπο διεξαγωγής του προεκλογικού αγώνα.

Ωστόσο, αυξάνει το κόστος: «Από τη στιγμή που πρέπει να διαφημιστείς, και η διαφήμιση είναι ακριβή, πρέπει να συγκεντρωθούν περισσότερα χρήματα» είπε ο Κέλι. Από πλευράς δαπανών, οι φετινές εκλογές στις ΗΠΑ (Κογκρέσου και κυβερνητικές) έχουν ήδη «σπάσει ταμεία», καθώς, σύμφωνα με το Center for Responsive Politics, περίπου 3,4 δισεκατομμύρια δολάρια έχουν ήδη ξοδευτεί- τα διπλάσια από το 1998. Η τηλεοπτική διαφήμιση εκτιμάται πως αποτελεί το 1/3 των δαπανών, με άλλο ένα 40% να ξοδεύεται ακριβώς για την συγκέντρωση των κεφαλαίων, σύμφωνα με τον Τζέημς Σνάιντερ, καθηγητή του Χάρβαρντ.

Αυτό σημαίνει ότι, πολύ απλά, οι υποψήφιοι ξοδεύουν ακόμη περισσότερα τηλεφωνώντας, ταχυδρομώντας και συντρώγοντας με πιθανούς δωρητές από ότι πληρώνουν για τις ίδιες τις διαφημίσεις- διαφορετικά, θα πρέπει να πληρώσουν οι ίδιοι. Το 2010, η γενικότερη έλλειψη κεφαλαίων λόγω της οικονομικής ύφεσης έχει προκαλέσει μία μαζική εισροή υποψηφίων με δυνατά αποθέματα ρευστού.

Στην Καλιφόρνια, η πρώην CEO του eBay, Μεγκ Γουΐτμαν, έχει ξοδέψει πάνω από 140 εκατομμύρια δολάρια από την «τσέπη της» σε μία προσπάθεια να κερδίσει τον αγώνα για τη θέση του κυβερνήτη της πολιτείας- ποσό ρεκόρ για τους αυτοχρηματοδοτούμενους υποψηφίους.

«Αυτό που βλέπουμε είναι μία ανησυχητική τάση μετατροπής των εκατομμυριούχων σε υποψηφίους…και τα δύο κόμματα ψάχνουν τέτοιους, γιατί ξέρουν πως δεν θα χρειαστεί να μαζέψουν ένα σωρό λεφτά για αυτούς» σχολιάζει ο Κέλι, ο οποίος συμπληρώνει πως «μοιάζει όλο και περισσότερο με 'παραδοσιακή' διαφήμιση».

Ένα επιπλέον πρόβλημα είναι το ότι αυτοί οι υποψήφιοι πρέπει να ξοδέψουν μεγάλα ποσά απλά και μόνο «χτίζοντας» το όνομά τους, ακόμα και ανάμεσα στους υποστηρικτές του κόμματός τους, χωρίς να δίνουν την πρέπουσα σημασία στην αντιμετώπιση πραγματικών και υπαρκτών προβλημάτων.

Εν τω μεταξύ, για τους υποψηφίους που αδυνατούν να καλύψουν οι ίδιοι τα έξοδα των εκλογών, οι «ισχυροί» χρηματοδότες γίνονται όλο και πιο σημαντικοί.

Επίσης, από τη στιγμή που ανώτατο δικαστήριο στις ΗΠΑ αποφάσισε πως εταιρείες και μη κυβερνητικές οργανώσεις μπορούν να ξοδεύουν όσο μεγάλα ποσά θέλουν σε καμπάνιες υπέρ ή κατά πολιτικών, πιστεύεται πως αυτές οι τάσεις θα εδραιωθούν ακόμη περισσότερο. Φαίνεται πως η «κληρονομιά» του Μπέντον θα συνεχίσει να ζει για πολλά χρόνια ακόμα.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από AFP