Κλυδωνισμοί ενός παρ΄ ολίγον "άξονα" Πηγή:www.capital.gr

από το Capital



Του Κώστα Ράπτη

Μέχρι πριν από μόλις λίγους μήνες η σχέση Άγκυρας-Τεχεράνης-Δαμασκού μπορούσε να περιγραφεί ως ένας εν τη γενέσει του «άξονας», που συγκολλητική του ύλη είχε τις ενισχυμένες οικονομικές σχέσεις, την συναντίληψη επί του «κουρδικού κινδύνου» (όπως αυτός πρόβαλε μετά την αυτονόμηση των Κούρδων του Β. Ιράκ), καθώς και την επιθυμία της μεν Συρίας και του Ιράν να υπερβούν τη σχετική διεθνή απομόνωσή τους, της δε Τουρκίας να επικυρώσει την αναβάθμισή της εμφανιζόμενη λιγότερο «δεδομένη» έναντι των ΝΑΤΟϊκών συμμάχων της.

Η έκτακτη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε τη Δευτέρα ο Αχμέτ Νταβούτογλου κατέδειξε πόσα βήματα οπισθοχώρησης έχουν γίνει σε σχέση με αυτό το πρόσφατο παρελθόν, καθώς, στο φόντο των βομβαρδισμών συνοικιών της Λατάκιας από τις συριακές δυνάμεις ασφαλείας, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας διαμήνυε με εμφανή αμηχανία και εκνευρισμό ότι «δεν θα απομείνει τίποτε να συζητήσουμε», αν το καθεστώς της Δαμασκού δεν προχωρήσει «αμέσως και άνευ όρων» σε τερματισμό των επιχειρήσεων αυτού του είδους, αποσύροντας τον στρατό από τα αστικά κέντρα.

«Από την άποψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αυτό δεν είναι κάτι που μπορούμε να το θεωρήσουμε ως εσωτερικό ζήτημα (της Συρίας)» πρόσθεσε ο Νταβούτογλου για τον οποίο η αναζωπύρωση των συγκρούσεων από τα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας και εξής αποτελεί προσωπικό «άδειασμα».

Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη Τρίτη, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών επεσκέφθη τη Δαμασκό, αφιερώνοντας έξι ολόκληρες ώρες στην κατ’ ιδίαν συνάντησή του με τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ, σε μια προσπάθεια προσφοράς καλών υπηρεσιών για το ξεπέρασμα της κρίσης, που είχε ως αρχικό αποτέλεσμα την λύση της πολιορκίας της πόλης Χάμα, την οποία επεσκέφθη συμβολικά ο Τούρκος πρέσβης στη Συρία και ομάδα 11 Τούρκων δημοσιογράφων.

Το εγχείρημα ήταν ούτως ή άλλως παράτολμο, καθώς, σε μια συγκυρία κατά την οποία οι αραβικές χώρες υπό την ηγεσία του Ριάντ απέσυραν τους πρεσβευτές τους από τη Δαμασκό, και στη Δύση πολλαπλασιάζονταν οι φωνές που χαρακτήριζαν «απονομιμοποιημένη» την εξουσία του Άσαντ, η Άγκυρα, προσπερνώντας το ερώτημα της «αλλαγής καθεστώτος», έκανε λόγο, όπως το μετέφερε τηλεφωνικά ο Νταβούτογλου στην Χίλαρι Κλίντον, για μια (σχετικά μακρά) «διαδικασία» μεταρρυθμίσεων που θα εξομάλυνε την κατάσταση στον μέχρι πρότινος στενό οικονομικό και πολιτικό της εταίρο. Μάλιστα η Άγκυρα ήταν ο μόνος ξένος παίκτης που έδειχνε να τείνει ευήκοον ους στη διάκριση της Δαμασκού μεταξύ των θεμιτών διαδηλώσεων ειρηνικών πολιτών και της «τρομοκρατικής δράσης» ένοπλων ομάδων (προφανώς ισλαμιστικών) που είχαν εμφιλοχωρήσει, πραγματοποιώντας επιθέσεις εναντίον των συριακών δυνάμεων ασφαλείας.

Λιγότερο από μία εβδομάδα μετά, η Συρία δείχνει να αγνοεί παντελώς τις παραινέσεις του από Βορράν «μέντορα» για δρομολόγηση μιας πολιτικής διαδικασίας που θα ενσωμάτωνε την (προσφιλή στο τουρκικό κυβερνών κόμμα) μουσουλμανική Αδελφότητα και αντιθέτως δείχνει να υπολογίζει περισσότερο το γεγονός ότι τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της Χώρας (Δαμασκός και Χαλέπι) μένουν πεισματικά έξω από την εξέγερση, απηχώντας τους φόβους των θρησκευτικών μειονοτήτων αλλά και της σουνιτικής αστικής τάξης για την «επόμενη μέρα», ενώ στο διεθνές πεδίο οι αναδυόμενες δυνάμεις που εκπροσωπούνται στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ από τη Ρωσία και την Κίνα δείχνουν αποφασισμένες πάνω απ’ όλα να αποτρέψουν μια Δυτική επέμβαση σαν αυτή της Λιβύης.

Αλλά και στο μέτωπο των σχέσεων της Τουρκίας με το Ιράν η καχυποψία περισσεύει, μετά την γνωστοποίηση των πληροφοριών (οι οποίες διαψεύσθηκαν από την Τεχεράνη) για σύλληψη επί ιρανικού εδάφους του de facto ηγέτη των Κούρδων αυτονομιστών του ΡΚΚ Μουράτ Καραγιλάν. Στον τουρκικό Τύπο, αναλυτές διατυπώνουν φόβους ότι μετά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του τελευταίου μήνα εναντίον του PJAK (αδελφής οργάνωσης του ΡΚΚ στο Ιράν) η Τεχεράνη έθεσε υπό την επιρροή της τους ένοπλους Κούρδους αυτονομιστές και τον Καραγιλάν προσωπικά προκειμένου να τους χρησιμοποιήσει ως «διαπραγματευτικό χαρτί» - ιδίως αν αποσταθεροποιηθεί περαιτέρω η σύμμαχος Συρία.

Το γεγονός ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν έχει προαναγγείλει επιχειρήσεις εναντίον του ΡΚΚ μετά τη λήξη του Ραμαζανιού (και πριν την έλευση του χειμώνα), αλλά και η απροθυμία του Ιράκ, στο οποίο πλέον κυριαρχεί το φίλα προσκείμενο στην Τεχεράνη σιιτικό στοιχείο, να καταδικάσει την καταστολή στη Συρία, συμπληρώνουν χαρακτηριστικά την εικόνα.