Πάγωμα χρεών: Η λύση στο "φαύλο κύκλο";

από την ΗΜΕΡΗΣΙΑ  16/4/2010

Όσο τα "πακέτα σταθερότητας" αποδεικνύονται ανίκανα να καλμάρουν τις αγορές, αλλά γεμίζουν πόνο τον κόσμο που τα υφίστανται, τόσο ενισχύονται οι φωνές που θεωρούν ότι η στάση πληρωμών του δημόσιου χρέους είναι η μόνη λύση για να σταματήσει το ματοκύλισμα.

Ακόμα και ο Τζ. Στίγκλιτς, ο νομπελίστας οικονομολόγος και σύμβουλος του Γ. Παπανδρέου, που δεν είναι κάποιος Μαρξιστής («νεοκεϊνσιανός» είναι ο άνθρωπος), θυμίζει το παράδειγμα της Αργεντινής και της αποτυχημένης πολιτικής του ΔΝΤ φτάνοντας να λέει μεταξύ άλλων ότι «καλύτερα να μην πληρώσεις» από το να καταστραφείς.

Μόνο τόκοι και χρεολύσια ανέρχονται σε 35 δισ. φέτος από τα 55-60 δισ. ευρώ που θέλει να δανειστεί η Ελλάδα. Αν τα πανωτόκια (spread) υπολογιστούν στις 300 μονάδες (3%) για την τριετές δανεισμό 100-130 δισ. ευρώ, όπως ακούγεται, τότε το ποσό προσεγγίζει το 1,5% του ΑΕΠ, όσο περίπου το 15% του προϋπολογισμού!

Ο Σπύρος Μαρκέτος (*), επίκουρος καθηγητής Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης(ΑΠΘ), εξηγεί γιατί η συνέχιση της σημερινής πολιτικής των θυσιών για χάρη των τραπεζιτών, δεν είναι μόνο αδιέξοδη αλλά και επικίνδυνη για την κοινωνία και τη δημοκρατία.

«Η ιστορία μάς δίνει ένα διδακτικό παράδειγμα»,έγραφε πριν ξεσπάσει η τελευταία κρίση της Μεγάλης Βδομάδας. «Το 1932 ο ελληνικός λαός ήταν πολύ πιο αμόρφωτος και ανοργάνωτος, και λιγότερο απαιτητικός από σήμερα. Ωστόσο ο χαρισματικός πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, που είχε πρόσφατα επανεκλεγεί σαρώνοντας τους αντιπάλους του, εξανέμισε τη δημοτικότητά του ακολουθώντας μια πολιτική σαν κι αυτήν που σχεδιάζει τώρα ο Γιώργος Παπανδρέου".

Η "Μάχη της Δραχμής"

Τι έκανε; "Αφαίμαξε την οικονομία στη λεγόμενη «Μάχη της Δραχμής» και όταν τελικά κήρυξε στάση πληρωμών, έπειτα από μερικούς μήνες αντίστασης δηλαδή, ήταν πια πολύ αργά. Το κόμμα του είχε στο μεταξύ διαλυθεί και η δημοκρατία εκτροχιαστεί, με τελικούς ωφελημένους τους Γκλύξμπουργκ και τονΜεταξά.

Η ειρωνεία είναι ότι μετά την πτώση του Βενιζέλου οι ακροδεξιές κυβερνήσεις σταθεροποιήθηκαν ακριβώς επειδή η ελληνική οικονομία, διαψεύδοντας τούς τότε «γκουρού των αγορών», σημείωσε πρωτοφανείς ρυθμούς ανόδου.

Η πτώχευση ξαναζωντάνεψε την αγορά,μεταφέροντας πόρους από τα θησαυροφυλάκια των τραπεζών στην πραγματική οικονομία, από το εξωτερικό στο εσωτερικό. Τα καθέκαστα αφηγείται ωραία ο Μαρκ Μαζάουερ, σ΄ ένα βιβλίο που αξίζει να διαβάσουν όσοι εκπλήσσονται με τη σημερινή κρίση».

Ο «φαύλος κύκλος» της υπερχρέωσης και του νέου δανεισμού για την αποπληρωμή τόκων που όλο ανεβαίνουν οδηγώντας σε μεγαλύτερη υπερχρέωση, μπορεί να σπάσει. Η στάση πληρωμών του δημόσιου χρέους διαμορφώνεται σταδιακά ως η μοναδική λύση, εξηγεί ο Σπ. Μαρκέτος.

Σκλάβοι

«Ο πλούτος της χώρας κλείνεται στα θησαυροφυλάκια των τραπεζών και μερικών μεγάλων επιχειρήσεων, ενώ τα νοικοκυριά ρίχνονται στη φτώχεια», σημειώνει. «Κάθε νεογέννητο βρίσκεται φορτωμένο με 30.000 ευρώ δημόσιο χρέος, που δεν δαπανήθηκε για χάρη του και καλείται να δουλεύει ισόβια για να το ξεπληρώσει. Σε τι διαφέρει άραγε από τα παιδιά των μαύρων σκλάβων που γεννιόνταν δούλοι κι έπρεπε έπειτα, τα πιο τυχερά, να εξαγοράσουν την ελευθερία τους;».

Οσο εντείνεται το αδιέξοδο τόσο πιο ρεαλιστική δείχνει αυτή η προοπτική για πάγωμα του χρέους, αντί των μισθών και των συντάξεων.

Σε περίπτωση στάσης πληρωμών οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές θα διαρκούσαν από μερικές εβδομάδες έως κάποια χρόνια, και τελικώς -όπως υπαγορεύουν και άλλα παραδείγματα- μάλλον θα κατέληγαν προς όφελος της χώρας.

Σύμφωνα με τον κ. Μαρκέτο, τα οφέλη για το κόστος αποπληρωμής του χρέους θα ήταν δεδομένα ύστερα από την επαναδιαπραγμάτευση. Στο μεταξύ, θα αποτρέπονταν οι ολέθριες συνέπειες για την κοινωνική συνοχή από την ακολουθούμενη πολιτική λιτότητας. Άλλωστε, όπως εκτιμά, μπροστά στην προοπτική στάσης πληρωμής του δημόσιου χρέους από μία χώρα-μέλος της, η Ευρωζώνη θα αναγκάζονταν να δημιουργήσει άμεσα τους κατάλληλους μηχανισμούς για τον ορθολογικό δανεισμό της και την προστασία της από κερδοσκοπικές τακτικές.

Ο κ. Μαρκέτος διαπιστώνει ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις «προς το παρόν δεν δείχνουν διατεθειμένες να συγκρουστούν με τις τράπεζες» και επισημαίνει τον «καταλυτικό ρόλο της κινητοποίησης του κόσμου» ως προς την εξέλιξη της κρίσης.

Τα κατορθώματα του ΔΝΤ

Tο ΔΝΤ δεν έχει στόχο την ενίσχυση των χωρών που έχουν «ανάγκη» αλλά την εξασφάλιση των πιστωτών τους με οποιοδήποτε κόστος για τον απλό κόσμο.

Τώρα λένε το ΔΝΤ είναι «νέο», διαφορετικό «εκσυγχρονισμένο». Όπου βρέθηκε στο παρελθόν πάντως έφερε καταστροφή.

Το ΔΝΤ επέβαλε απάνθρωπα «σταθεροποιητικά προγράμματα» σε όσες χώρες ήθελαν να δανειστούν. Η συνταγή ήταν σχεδόν παντού η ίδια: Απολύει μαζικά δημόσιους υπαλλήλους, συρρικνώνει δημόσιες υπηρεσίες, κοινωνικό κράτος, ξεπουλάει δημόσια περιουσία, πετσοκόβει μισθούς και συντάξεις σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Απελευθερώνει απολύσεις. Αυξάνει κατά 3 ή 5 ή και περισσότερες μονάδες τον ΦΠΑ. Αυξάνει τις τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα, στο νερό, ανεβάζει τα εισιτήρια στις συγκοινωνίες. Τα πιο γνωστά πρόσφατα θύματα των πολιτικών που επέβαλε το ΔΝΤ ήταν η Αργεντινή (με την καταστροφική κρίση του 2001) και η Κένυα.

Aπό τα τέλη του 2008 η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Λετονία δέχονται τις ευεργετικές οικονομικές πολιτικές του ΔΝΤ με βαριές θυσίες. Απολύσεις 100.000 δημόσιων υπαλλήλων διατάχτηκαν μόνο στη Ρουμανία.

Τα διδάγματα της Ουγγαρίας

Στην Ουγγαρία στις πρόσφατες εκλογές το Σοσιαλιστικό Κόμμα (MSZP) βυθίστηκε στο 19,3%, πληρώνοντας ακριβά την υπαγωγή στο ΔΝΤ. Όταν το 2006, δυο μόλις χρόνια μετά την είσοδο της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το MSZP κέρδισε για δεύτερη συνεχόμενη φορά τις εκλογές αυξάνοντας το ποσοστό του στο 49% από 46% το 2002.

Το ΑΕΠ της Ουγγαρίας έπεσε κατά 7% μέσα στο 2009, της Λετονίας καταβαραθρώθηκε κατά18% όταν μπήκε στο ΔΝΤ. Στη Ρουμανία μειώθηκε κατά 8%, ενώ στην Ουκρανία βούλιαξε κατά15%.

Η είσοδος του «νέου» ΔΝΤ έφερε δραματικές περικοπές μισθών, συντάξεων, δημόσιοι υπάλληλοι απλήρωτοι επί μήνες, κατάρρευση της δημόσιας υγείας και παιδείας.

Ανεργία 5,6% είχε η Λετονία τον Δεκέμβριο του 2007. Με το που μπήκε στη χώρα το ΔΝΤ, εκτοξεύθηκε στο 22,8% τον Δεκέμβριο του 2009.

Κώστας Σαρρής, ksarris@pegasus.gr