Παπαδήμος εναντίον Σκιόπα

απο ΤΟ ΒΗΜΑ  της Κυριακής 3/10/2010

Οι διαφωνίες των δύο συμβούλων του Πρωθυπουργού για την αναδιάρθρωση του χρέους.Ο κ. Παπαδήμος θεωρεί καταστρεπτική ακόμη και τη συζήτηση για αναδιάρθρωση του χρέους ή για επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων

ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΡΟΥΣΤΑΛΛΗ

"ΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ έχουν τις απόψεις τους, δεν αποφασίζουν για το χρέος της Ελλάδας» δήλωσε ο κ. Γ. Παπανδρέου σχολιάζοντας τις πρόσφατες τοποθετήσεις του κ. Τομάζο Πάντοα Σκιόπα για τη διαχείριση του ελληνικού χρέους.Το θέμα όμως είναι ότι οι δύο κορυφαίοι οικονομικοί σύμβουλοι του κ. Γ. Παπανδρέου έχουν αντίθετες απόψεις για τον χρόνο και τον τρόπο που θα επιστρέψει η χώρα στις αγορές και δεν διστάζουν να τις δημοσιοποιήσουν σε διεθνή φόρα. 

Ο κ. Τομάζο Πάντοα Σκιόπα, παρ΄ ότι στο εσωτερικό της χώρας αντιμετωπίζεται με την καχυποψία ότι επιχειρηματολογεί υπέρ της αναδιάρθρωσης του χρέους, στην πραγματικότητα εκφράζει την άποψη ότι θα πρέπει να επιμηκυνθεί ο χρόνος εφαρμογής του μηχανισμού στήριξης. Ο κ. Λ. Παπαδήμος, από την άλλη πλευρά, θεωρεί ότι μια τέτοια συζήτηση,σε αυτό το μεταβατικό στάδιο όπου τα μέτρα δεν έχουν ακόμη αποδώσει τους αναμενόμενους καρπούς, θα λειτουργήσει υπονομευτικά για την προσπάθεια επαναπροσέγγισης των αγορών.Ο κ.Παπανδρέου επιχειρεί να διαλύσει τα σενάρια περί αναδιάρθρωσης του χρέους, ωστόσο τίθεται το ερώτημα τι μηνύματα στέλνουν στους τραπεζίτες και στους επενδυτές οι συνεχιζόμενες αντιφατικές δηλώσεις για τη δυναμική της ελληνικής οικονομίας.

O Πρωθυπουργός στις συνεντεύξεις και στις ομιλίες του επισημαίνει τη βούληση της κυβέρνησης να βγει σύντομα στις αγορές χωρίς να δεσμεύεται για συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. «Εν ευθέτω χρόνω» είπε την περασμένη εβδομάδα και επανέλαβε ότι η οικονομία βρίσκεται σε καλό δρόμο, ότι η Ελλάδα είναι συνεπής στις υποχρεώσεις της και υπονόησε ότι την κατάλληλη στιγμή θα πρέπει να υπάρξει ανάλογη ανταπόκριση. Αν ο κ. Παπανδρέου θεωρεί αναγκαίο να αποσαφηνίσει τη θέση του για την αναδιάρθρωση του χρέους, ενδεχομένως θα έπρεπε να λύσει και τον γρίφο των συμβούλων του. Ποιος βγάζει τον σωστό χρησμό; Ο κ. Παπαδήμος που κάνει λόγο για τις ευνοϊκές προοπτικές του 2011 ή ο κ. Σκιόπα που προσπαθεί να στρώσει το χαλί για το ενδεχόμενο επιμήκυνσης των δανείων από τα τρία στα πέντε χρόνια, ενδεχομένως και παραπάνω;

Το άρθρο του κ. Σκιόπα στους «Financial Τimes», το οποίο πυροδότησε τη συζήτηση, δημοσιεύθηκε λίγο μετά την επιστροφή του Πρωθυπουργού από τις ΗΠΑ, όπου κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια να πείσει σημαντικά οικονομικά φόρουμ και think tanks ότι οι μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης έχουν βάλει την οικονομία της Ελλάδας στον σωστό δρόμο και ότι δημιουργούν επενδυτικές ευκαιρίες για όσους επιχειρηματίες διαθέτουν ισχυρά ραντάρ για να τις εντοπίσουν εγκαίρως. Πώς θα εμπιστευθούν οι επενδυτές αυτοί- τίθεται το ερώτημα- τις επιδόσεις της κυβέρνησης, όταν ο πιο γνωστός διεθνώς σύμβουλος του Πρωθυπουργού ομολογεί εμμέσως ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει το ραντεβού με την τρόικα και τις αγορές στο τέλος του 2013;

Στο άρθρο του, το οποίο υπογράφει με άλλους τρεις οικονο μολόγους, ο κ. Σκιόπα υποστηρίζει ότι η επιτυχής δημοσιονομική εξυγίανση μπορεί να βοηθήσει τις χώρες με υψηλά ελλείμματα να αποφύγουν την αναδιάρθρωση του χρέους τους και την κρίση εμπιστοσύνης στην ΟΝΕ και στο ευρώ.

Με άλλα λόγια, προτείνεται η επιμήκυνση προς τα πίσω του μέσου όρου ωρίμανσης του χρέους που θα πρέπει να αποδοθεί στον μηχανισμό στήριξης, επειδή τα σκληρά μέτρα που προϋποθέτει η εφαρμογή του οδηγούν σε ύφεση τις οικονομίες. Μολονότι το άρθρο δεν αναφέρεται ρητώς στην κατάσταση της Ελλάδας αλλά σε «χώρες με υψηλά ελλείμματα, όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία», η σύνδεση γίνεται αναπόφευκτα και έχει προκαλέσει κύμα αντιδράσεων. Πολλοί οικονομικοί αναλυτές θεωρούν ότι ο μηχανισμός στήριξης της Ελλάδας και ο μηχανισμός στήριξης όλης της ευρωζώνης θα πρέπει να έχουν διαφορετική αντιμετώπιση. Επιπλέον, ότι δεν μπορεί να εγείρονται θέματα τα οποία ενδεχομένως να ερμηνευθούν από τις αγορές ως ομολογία αδυναμίας της Ελλάδας.

Η άλλη «σχολή», στην οποία ανήκει ο κ. Παπαδήμος, υποστηρίζει ότι αυτή την ώρα θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες της Ελλάδας να πείσει τις αγορές ότι λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να οδηγήσει τη χώρα σε ασφαλή οικονομικά ύδατα. Μόνο στην περίπτωση που στο τέλος αυτής της προσπάθειας και έχοντας κάνει όλα όσα απαιτεί η τρόικα διαπιστώσει η κυβέρνηση ότι οι αγορές δεν ανταποκρίνονται και τα spreads δεν πέφτουν, τότε, σύμφωνα με αυτή την άποψη, θα είναι η κατάλληλη ώρα για να τεθούν ζητήματα μετατροπής των όρων της σύμβασης δανεισμού από την τρόικα.

ΤΟ ΕΠΙΜΑΧΟ ΑΡΘΡΟ

Σε πρόσφατο άρθρο του στους «Financial Τimes» ο κ. Σκιόπα αναφέρει: «Η ενεργοποίηση του μηχανισμού θα πρέπει να αποτελεί μόνο το πρώτο βήμα. Η ευρωζώνη απαιτεί μακροχρόνιες λύσεις. Η σύμβαση περιορίζει τη χρησιμοποίησή του στα τρία χρόνια, αλλά το πρόσφατο παρελθόν δείχνει ότι τα σοκ που προκαλούν οι αγορές αποτελούν συχνό φαινόμενο, το οποίο μπορεί να επηρεάσει την ευρωζώνη ανεξαρτήτως από τη δημοσιονομική πειθαρχία του κάθε μέλους. Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής, ακόμη και του ίδιου του ευρώ. (...) Η απόφαση να γίνει ο μηχανισμός μόνιμος δεν θα πρέπει να εξαιρέσει την πιθανότητα να μπορεί να χρεοκοπήσει μια χώρα της ευρωζώνης. Μια πειθαρχημένη διαδικασία για αναδιάρθρωση των χρεών είναι αναγκαία και θα πρέπει να συμφωνηθεί εκ παραλλήλου. Με την προϋπόθεση όμως ότι ο μηχανισμός στήριξης δεν θα είναι προσωρινός και ότι θα ενταχθεί στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ΕΕ. (...) Οι αποφάσεις της ομάδας δράσης υπό τον Χέρμαν βαν Ρομπάι θα είναι καθοριστικές για το μέλλον της ΟΝΕ και θα πρέπει να συμπεριλάβουν τη μετατροπή του μηχανισμού στήριξης σε ένα μόνιμο ευρωπαϊκό εργαλείο».

Οι διαφορετικοί ρόλοι και η αναδιάρθρωση

Παρ΄ ότι η πρόσληψη του κ.Σκιόπα δημοσιοποιήθηκε με επίσημη ανακοίνωση από το Γραφείο του Πρωθυπουργού,ο ρόλος του έκτοτε παραμένει αφανής. Ακόμη και οι πιο στενοί συνεργάτες του κ. Παπανδρέου δεν γνωρίζουν τις κινήσεις του και τις επαφές που πραγματοποιεί,καθώς οι συνεννοήσεις γίνονται απευθείας με τον Πρωθυπουργό.Ο κ.Σκιόπα,αν και έχει επιλέξει ως σύντροφο μια από τις πιο γνωστές δημοσιογράφους της Ιταλίας, κρατά με αυστηρότητα τις αποστάσεις του από τον Τύπο και έτσι κανένας δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα σε ποιο βαθμό κινείται με την αυτονομία που του δίνει το κύρος που διαθέτει στους οικονομικούς κύκλους και σε ποιο βαθμό ακολουθεί τις επιθυμίες του κ.Παπανδρέου.

Να σημειωθεί πάντως ότι αντίστοιχες απόψεις με αυτές του κ. Σκιόπα εκφράζει και το ΙΟΒΕ, το οποίο στην πρόσφατη έκθεσή του για την ελληνική οικονομία αναφέρει τρία σενάρια,εκ των οποίων αυτό που προβάλλεται ως πλέον ρεαλιστικό περιγράφει μια τέτοια δυναμική του χρέους που δεν θα επιτρέψει την έξοδο της χώρας στις αγορές, οπότε «η πιθανότερη και λογικότερη έκβαση είναι η επέκταση των χρονικών ορίων των δανείων της τρόικας».

Ο κ. Παπαδήμος από την άλλη πλευρά κινείται στο προσκήνιο με σαφή ρόλο.Θα διατηρήσει το γραφείο που διαθέτει ως πρώην διοικητής στην Τράπεζα της Ελλάδος και από εκεί θα σχεδιάζει τους τρόπους με τους οποίους θα πείσει τις αγορές να εμπιστευθούν ξανά τη χώρα.Θεωρεί καταστρεπτική ακόμη και τη συζήτηση για αναδιάρθρωση του χρέους ή για επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων και πιστεύει ότι σε αυτή τη φάση λειτουργούν υπονομευτικά σε ό,τι αφορά τον στόχο της χώρας για ταχεία αποδέσμευση από τον μηχανισμό στήριξης.Το προσεχές διάστημα αναμένεται ότι θα επισκεφθεί τις ΗΠΑ όπου θα πραγματοποιήσει συναντήσεις με οίκους αξιολόγησης,διεθνή funds και τράπεζες και θα τους αναλύσει τι προσπαθεί να πετύχει η Ελλάδα τα δύο ερχόμενα έτη.