ΙΣΟΚΡΑΤΟΥΣ "ΑΡΧΙΔΑΜΟΣ": Ξεσηκωθείτε και πείτε τη γνώμη σας, για αυτούς που εκτελούν εντολές των εχθρών και μας βυθίζουν στις συμφορές...

από το ιστολόγιο avragioz

 

Μετάφραση: Ε. Πανέτσος. 1959. Ισοκράτης. Λόγοι IV, "Αρχίδαμος"

Ίσως ν' απορούν μερικοί από σας, διότι, ενώ κατά το παρελθόν είχα παραμείνει πιστός τηρητής των εθίμων της πολιτείας τόσο, όσο αμφιβάλλω αν (έκανε) άλλος κανείς από τους συνομηλίκους μου, τώρα τόσο πολύ έχω αλλάξει, ώστε, για ζητήματα, περί των οποίων διστάζουν να ομιλήσουν οι γεροντότεροι, περί αυτών ανέρχομαι εγώ εις το βήμα να εκφέρω γνώμην, αν και τόσο νέος. 

Εγώ όμως, εάν μεν κανείς από αυτούς που συνήθως αγορεύουν ενώπιόν σας, είχεν ομιλήσει επαξίως της πόλεως, δεν θ' ανησυχούσα καθόλου· αλλά τώρα, επειδή βλέπω, ότι άλλοι μεν συνηγορούν εις όσα μας προστάζουν οι εχθροί μας, άλλοι ότι δεν εναντιώνονται με σθένος και ότι άλλοι τέλος έχουν βουβαθή εντελώς, σηκώθηκα για να εκφέρω περί τούτων τη γνώμη μου, διότι το εθεώρησα ατιμωτικόν να τηρήσω την ιδικήν μου τακτικήν της ζωής και ν' αφήσω την πόλιν να λάβη αποφάσεις αναξίας εαυτής.
Έχω δε την ιδέα, ότι, εάν οι άνθρωποι της ηλικίας μου για τα άλλα ζητήματα οφείλουν να σιωπούν, τουλάχιστον περί του να γίνη ή να μη γίνη πόλεμος πρέπει να εκφέρουν γνώμην αυτοί κυρίως, που πρόκειται ν' αναλάβουν το μεγαλύτερο μέρος των κινδύνων, τόσο μάλλον, όσο σε μας όλοι έχουν βέβαια το δικαίωμα να εκφράσουν τη γνώμη τους για το τι δέον γενέσθαι.
Εάν βέβαια ήτο αποδεδειγμένον, ότι οι μεν γεροντότεροι για όλα ανεξαιρέτως τα ζητήματα αυτοί γνωρίζουν ποίον είναι το συμφερώτερον, οι δε νεώτεροι για κανένα ζήτημα δεν κρίνουν ορθώς, τότε καλά θα ήταν να μη μας επιτρέπουν να εκφέρωμε τη γνώμη μας. Επειδή όμως οι δύο ηλικίες διαφέρομεν η μία από την άλλη εις το να κρίνωμεν ορθώς όχι ανάλογα με τον αριθμόν των ετών, αλλά ανάλογα με τα φυσικά χαρίσματα και την αγάπη προς την εργασία που έχουμε, τότε πώς δεν έχουμε καθήκον να δοκιμάζουμε και τις δυο ηλικίες, ώστε από όλους γενικά τους λόγους των να μπορούμε να εκλέξουμε τα πλέον συμφέροντα; Απορώ ακόμα και μ' αυτούς που μας θεωρούν μεν αξίους να διοικούμε στόλους και να διοργανώνουμε εκστρατείες, έργα, εις τα οποία αν δεν πάρουμε ορθές αποφάσεις, είναι δυνατόν να βυθίσουμε την πόλιν σε πολλές και μεγάλες συμφορές, να εκφέρουμε όμως τη γνώμη μας για ζητήματα, περί των οποίων σεις πρόκειται ν' αποφασίσετε, νομίζουν, ότι δεν μας επιτρέπεται· και όμως σ' αυτά, εάν μεν πετύχουμε, έχετε όλοι σας να ωφεληθήτε, εάν πάλι διαψεύσουμε τις ελπίδες σας, εμείς μεν θα φανούμε ότι είμαστε ανάξιοι λόγου, όμως δεν πρόκειται να βλάψουμε καθόλου τα δημόσια συμφέροντα........... ............

Αρχαίο Κείμενο: Ισοκράτης. Λόγοι IV, "Αρχίδαμος"
[1] Ἴσως τινὲς ὑμῶν θαυμάζουσιν ὅτι τὸν ἄλλον χρόνον ἐμμεμενηκὼς τοῖς τῆς πόλεως νομίμοις ὡς οὐκ οἶδ’ εἴ τις ἄλλος τῶν ἡλικιωτῶν, τοσαύτην πεποίημαι τὴν μεταβολὴν ὥστε περὶ ὧν ὀκνοῦσιν οἱ πρεσβύτεροι λέγειν, περὶ τούτων νεώτερος ὢν παρελήλυθα συμβουλεύσων. [2] ἐγὼ δ’, εἰ μέν τις τῶν εἰθισμένων ἐν ὑμῖν ἀγορεύειν ἀξίως ἦν τῆς
πόλεως εἰρηκώς, πολλὴν ἂν ἡσυχίαν ἦγον· νῦν δ’ ὁρῶν τοὺς μὲν συναγορεύοντας οἷς οἱ πολέμιοι προστάττουσι, τοὺς δ’ οὐκ ἐρρωμένως ἐναντιουμένους, τοὺς δὲ παντάπα-
σιν ἀποσεσιωπηκότας, ἀνέστην ἀποφανούμενος ἃ γιγνώσκω περὶ τούτων, αἰσχρὸν νομίσας, εἰ τὴν ἰδίαν τοῦ βίου τάξιν διαφυλάττων περιόψομαι τὴν πόλιν ἀνάξια ψηφισαμένην ἑαυτῆς.
[3] Ἡγοῦμαι δ’, εἰ καὶ περὶ τῶν ἄλλων πρέπει τοὺς τηλικούτους σιωπᾶν, περί γε τοῦ πολεμεῖν ἢ μὴ προσήκειντούτους μάλιστα συμβουλεύειν, οἵπερ καὶ τῶν κινδύνων
πλεῖστον μέρος μεθέξουσιν, ἄλλως τε δὴ καὶ τοῦ γνῶναί τι τῶν δεόντων ἐν κοινῷ καθεστῶτος ἡμῖν. [4] εἰ μὲν γὰρ ἦν δεδειγμένον, ὥστε τοὺς μὲν πρεσβυτέρους περὶ ἁπάντων εἰδέναι τὸ βέλτιστον, τοὺς δὲ νεωτέρους μηδὲ περὶ ἑνὸς
ὀρθῶς γιγνώσκειν, καλῶς ἂν εἶχεν ἀπείργειν ἡμᾶς τοῦ συμβουλεύειν· ἐπειδὴ δ’ οὐ τῷ πλήθει τῶν ἐτῶν πρὸς τὸ φρονεῖν εὖ διαφέρομεν ἀλλήλων, ἀλλὰ τῇ φύσει καὶ ταῖς
ἐπιμελείαις, πῶς οὐκ ἀμφοτέρων χρὴ τῶν ἡλικιῶν πεῖραν λαμβάνειν, ἵν’ ἐξ ἁπάντων ὑμῖν ἐξῇ τῶν ῥηθέντων ἑλέσθαι τὰ συμφορώτατα; [5] θαυμάζω δ’ ὅσοι τριήρων μὲν ἡγεῖσθαι καὶ στρατοπέδων ἄρχειν ἀξιοῦσιν ἡμᾶς, ὑπὲρ ὧν μὴ καλῶς βουλευσάμενοι πολλαῖς ἂν συμφοραῖς καὶ μεγάλαις τὴν πόλιν περιβάλοιμεν, εἰπεῖν δ’ ἃ γιγνώσκομεν περὶ ὧν ὑμεῖς μέλλετε κρίνειν οὐκ οἴονται δεῖν ἡμᾶς, ἐν οἷς κατορθώσαντες μὲν ἅπαντας ὑμᾶς ὠφελήσομεν, διαμαρτόντες δὲ τῆς ὑμετέρας γνώμης αὐτοὶ μὲν ἴσως φαυλότεροι δόξομεν εἶναι, τὸ δὲ κοινὸν οὐδὲν ἂν ζημιώσαιμεν................ .......