Γενετικά τροποποιημένα φυτά δραπετεύουν στην αμερικανική ύπαιθρο

απο ΤΟ ΒΗΜΑ  13/8/2010

Για πρώτη φορά στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα γενετικά τροποποιημένο φυτό βρέθηκε να αναπτύσσεται και να ακμάζει στο φυσικό περιβάλλον. Οι αγρότες ίσως έχουν λόγο να ανησυχούν, καθώς η διαγονιδιακή ελαιοκράμβη θα μπορούσε να διεισδύσει στις καλλιέργειες ως ανθεκτικό ζιζάνιο και να καταστήσει έτσι άχρηστα τα σημερινά ζιζανιοκτόνα.

Η γενετικά τροποποιημένη ελαιοκράμβη (φυτό που καλλιεργείται για το λάδι του, συχνά για την παραγωγή βιοκαυσίμων) φυτρώνει ελεύθερα στις άκρες των δρόμων της Βόρειας Ντακότα, ανέφεραν ερευνητές στο συνέδριο της Οικολογικής Εταιρείας Αμερικής που πραγματοποιείται στο Πίτσμπουργκ.

Γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες έχουν εντοπιστεί στο φυσικό περιβάλλον και στον Καναδά, τη Βρετανία και την Ιαπωνία, αυτή όμως είναι η πρώτη φορά που το φαινόμενο παρατηρείται στις ΗΠΑ.

«Η έκταση της απόδρασης είναι πρωτοφανής» σχολίασε στο Nature.com η Σίνθια Σάγκερς του Πανεπιστημίου του Άρκανσο στο Φάγιετβιλ, επικεφαλής της μελέτης.

Η ερευνητική ομάδα εντόπισε δύο ποικιλίες διαγονιδιακής ελαιοκράμβης. Η μία είναι ανθεκτική στο ζιζανιοκτόνο Roundup της Monsanto, η άλλη είναι ανθεκτική στο παρόμοιο ζιζανιοκτόνο Liberty της Bayer.

Οι ερευνητές, πάντως, δεν κάνουν λόγο για κίνδυνο άμεσης βλάβης στο περιβάλλον: Η ελαιοκράμβη είναι γνωστό ότι φύεται στην αμερικανική ύπαιθρο εδώ και δεκαετίες. Και, ούτως ή άλλως κανείς, δεν θα σκεφτόταν να εξοντώσει ένα φυτό στη φύση ψεκάζοντας ζιζανιοκτόνα στην ύπαιθρο.

Ωστόσο η απόδραση θα μπορούσε δυνητικά να απειλήσει την αμερικανική γεωργία. Αν η «μεταλλαγμένη» ελαιοκράμβη εμφανιστεί στα χωράφια ως ανθεκτικό ζιζάνιο, τα δύο εν λόγω ζιζανιοκτόνα θα μπορούσαν να καταστούν άχρηστα. Στην περίπτωση αυτή οι αγρότες θα αναγκάζονταν πιθανότατα να χρησιμοποιήσουν περισσότερα και πιο δραστικά ζιζανιοκτόνα. τα οποία με τη σειρά τους θα μπορούσαν να απειλήσουν και το φυσικό περιβάλλον.

Η έκταση της μόλυνσης που κατέγραψε η μελέτη είναι πράγματι μεγάλη: Από τις 288 τοποθεσίες που εξετάστηκαν, τα γονίδια ανθεκτικότητας βρέθηκαν σχεδόν στις μισές. Τα περισσότερα γενετικά τροποποιημένα φυτά ήταν ανθεκτικά σε ένα από τα δύο ζιζανιοκτόνα, βρέθηκε όμως και ένα φυτό που ήταν ανθεκτικό και στα δύο ταυτόχρονα.

Η ανακάλυψη του φυτού αυτού δείχνει ότι η γενετικά τροποποιημένη ελαιοκράμβη φύεται στην ύπαιθρο «εδώ και αρκετές γενιές» επισήμανε η Δρ Σάγκερς. Η ίδια διευκρίνισε πάντως ότι η μελέτη εξέτασε μόνο τις άκρες των δρόμων και επομένως τα αποτελέσματα ίσως δεν είναι αντιπροσωπευτικά για την ύπαιθρο της Βόρειας Ντακότα εν γένει.

Όσον αφορά την πηγή της επιμόλυνσης, οι ερευνητές εκτιμούν ότι γενετικά τροποποιημένοι σπόροι πέφτουν στο δρόμο από φορτηγά που μεταφέρουν κάθε χρόνο τις σοδειές.