Ο Δημοσθένης συμβουλεύει

από το ΒΗΜΑ 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ

 

Oλοι σχεδόν οι Ελληνες πιστεύουν ότι η αρχαία ελληνική σοφία έχει περιγράψει, έχει ανακαλύψει, έχει θεσμοθετήσει, έχει προβλέψει σχεδόν τα πάντα και συνεπώς μας το οφείλει η υφήλιος. Εύλογο είναι λοιπόν να γνωρίζουμε και προπαντός να συμμορφούμεθα προς τας υποδείξεις της. Ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος» είχε εγκαίρως προνοήσει. Και με την ευκαιρία ενός αφιερώματος για τα 70 χρόνια του (27.6.1996) διέθεσε τις περισσότερες σελίδες του για να προβάλει «τη σύγχρονη οικονομική και πολιτική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων». Και ο ξεχωριστός σχολιογράφος της εφημερίδας «Ελευθερία» της Λάρισας κ. Κώστας Χατζής στην κυριακάτικη στήλη του «Αντι-Θέσεις» εμπνεύσθηκε από το αφιέρωμα αυτό το ακόλουθο επίκαιρο κείμενο-σχόλιο που αναδημοσιεύω: 

«Κατέφυγα στο αφιέρωμα του “Οικονομικού Ταχυδρόμου” συμμεριζόμενος την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια που θάλπει η σημερινή κατάσταση. Το κίνητρο είναι, απλά, η συνειδητή εκμετάλλευση ενός μέγιστου γλωσσικού προνομίου μας:της δυνατότητας να προσεγγίσουμε τα κλασικά κείμενα που διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν ακόματον κόσμο όλο!

Ο Δημοσθένης,λοιπόν,ο μεγάλος ρήτορας, σε μια δημηγορία του “Περί Συντάξεως” προτείνει στους Αθηναίους τη βέλτιστη διάθεση των χρημάτων της πολιτείας. Αν και υποτιμούν τα συμπεράσματα των δημοσθένειων δημηγοριών, συνεχίζει να τους στηρίζει σε στιγμές απαισιόδοξες, όταν είχαν πανικοβληθεί από κάποιες παρανομίες τους. Τους δείχνει ότι η δημοκρατία δεν κινδυνεύει από αυτές,αλλά από την απάθεια και αδιαφορία τους.Ενώ θα πρέπει να στηρίζονται στον εαυτό τους και στην οργάνωση της πολιτείας του.

“Οσοι αποβλέπουν στις εκλογές και το σχετικό αξίωμα συμπεριφέρονται ως δούλοι της δημοτικότητας την οποία χρειάζονται για να εκλεγούν, φροντίζοντας ο καθένας πώς θα εκλεγεί στρατηγός, όχι πώς θα πράξει κάτι αντάξιο ενός άνδρα”. “Το αποτέλεσμα επομένως αυτών των καταστάσεων είναι ο άλφα να έχει χάλκινο ανδριάντα, ο βήτα να έχει κάμει την τύχη του, ένας ή δύο δηλαδή, σε θέση ανώτερη της πόλης.Και οι υπόλοιποι μένετε μάρτυρες της ευτυχίας τους, προσφέροντάς τους την πολλή και ένδοξη ευδαιμονία σας με αντάλλαγμα την καθημερινή σας ραθυμία”.

“... ενώ στον ιδιωτικό τομέα,από όσους έχουν αποκτήσει κάποιο δημόσιο αξίωμα, άλλοι έχουν χτίσει τα σπίτια τους μεγαλοπρεπέστερα από ό,τι τα δημόσια οικοδομήματα,όχι μόνο καλύτερα από τους υπόλοιπους, ενώ άλλοι, που αγόρασαν κτήματα, καλλιεργούν τόση γη όση ούτε στο όνειρό τους δεν είχαν ελπίσει”.

“Πώς καταλύεται όμως (η δημοκρατία), αυτό δεν το λέει κανείς ούτε έχει το θάρρος. Εγώ θα το πω:όταν εσείς, Αθηναίοι, παρασυρμένοι, βρίσκεστε οι περισσότεροι χωρίς πόρους και όπλα και σύστημα και ομοψυχία, και όταν ούτε στρατηγός ούτε κανείς άλλος φροντίζει για όσα εσείς έχετε αποφασίσει και κανείς δεν δέχεται να σας τα πει ούτε να τα διορθώσει, ούτε κάνει ενέργειες για να πάψουν αυτά να βρίσκονται σε τέτοια κατάσταση, πράγμα που τώρα μόνιμα συμβαίνει. Και, μα τον Δία, Αθηναίοι, και άλλα ψεύτικα λόγια σας έχουν πλημμυρίσει, που κάνουν μεγάλο κακό στο πολίτευμα, παραδείγματος χάρη “στα δικαστήρια βρίσκεται η σωτηρία σας” και “πρέπει με την ψήφο σας να διαφυλάξετε την πόλη σας””.

“Αν πάλι κάποιος νομίζει ότι τα λόγια μου είναι ανώτερα της αξίας μου, αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό τους αποτελεί και την αρετή τους,διότι ο λόγος που θα εκφωνηθεί για μια τόσο αξιόλογη πόλη και για τόσο σπουδαίες υποθέσεις πρέπει πάντα να φαίνεται ανώτερος από οποιονδήποτε ρήτορα και να βρίσκεται κοντά στη φήμη τη δική σας και όχι στη φήμη του ρήτορα...”».

Συμπληρώνοντας τον κ. Χατζή υπενθυμίζω κι εγώ ότι ο Δημοσθένης δεν εισακούστηκε από τους Αθηναίους και το κράτος τους έπαυσε να είναι ανεξάρτητο.

jmarinos@tovima.gr