Ανάγκη για μια σύγχρονη μορφή πατριωτισμού

από τη ΣΗΜΕΡΙΝΗ

Με τον Μιχάλη Χαϊλή

 

Η γενιά μας, που είναι σήμερα περίπου σαράντα χρονών, όπως και οι μετέπειτα γενιές, μεγαλώσαμε μαθαίνοντας και θαυμάζοντας ιστορικές στιγμές του Ελληνισμού, όπως η επανάσταση του 1821 και ο απελευθερωτικός αγώνας της EOKA 1955-1959. 

Τα όσα επακολούθησαν, από το 1960 και εντεύθεν, αποπροσανατόλισαν τον κυπριακό Ελληνισμό. Ο κύριος λόγος είναι ο τρόπος αντιμετώπισης του κυπριακού προβλήματος και των θεμάτων μείζονος σημασίας που απασχολούν κάθε κράτος, όπως η εκπόνηση συνολικής στρατηγικής για την οικονομία του. Οι πλείστες προσεγγίσεις για τα σημαντικότατα αυτά ζητήματα, εδράστηκαν σε μιαν ανέξοδη συναισθηματική, συνθηματολογική αντιμετώπιση, η οποία, το μόνο που κατάφερε, είναι να επαναπαύσει, να απομακρύνει και να αποπροσανατολίσει το λαό από το συνετό προβληματισμό και την υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων. Ως αποτέλεσμα, η νεολαία μας τείνει σταδιακά και εξελικτικά σε μιαν αδιάφορη και απαξιωτική αντιμετώπιση του κράτους, της Βουλής ή άλλων θεσμών. 

Τα προβλήματα με την αδιέξοδη πορεία του κυπριακού προβλήματος και την αμφίβολη πορεία του οικονομικού μοντέλου, που εφαρμόσαμε για χρόνια, χρειάζονται άμεσα λύσεις. Γι’ αυτόν το λόγο, είναι αδήριτη ανάγκη να καθοριστεί σήμερα ένας ΣΑΦΗΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ όλων των πολιτικών μας επιλογών. Απαιτείται, κατά τη γνώμη μου, να υιοθετήσουμε μια νέα μορφή πατριωτισμού, με βάση τα σύγχρονα πολιτικοοικονομικά δεδομένα. Τα σύγχρονα πολιτικοοικονομικά δεδομένα αφορούν την εμπέδωση συνθηκών παγκοσμιοποίησης και αλληλεξάρτησης, και τη μετατόπιση του διεθνούς ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών σε οικονομικά ζητήματα, αντί σε στρατιωτικές/πολιτικές αντιπαραθέσεις, όπως συνέβαινε πριν από το πέρας του ψυχρού πολέμου. Κατ’ επέκτασιν, οι έννοιες του εθνικού συμφέροντος και της ασφάλειας των κρατών ερμηνεύονται σε μεγάλο βαθμό με οικονομικούς όρους. Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια, τα σύγχρονα κράτη επιδιώκουν πρωτίστως: 

(α) την αποκόμιση του μεγαλύτερου δυνατού οφέλους από τις οικονομικές δραστηριότητες, ώστε να διασφαλιστεί η ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας, η δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, η αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος, η διασπορά της γνώσης και της τεχνολογίας στις εγχώριες επιχειρήσεις, κ.λπ. 

(β) την αποφυγή πληγμάτων κατά της εθνικής ασφάλειας και της κοινωνικής συνοχής, τα οποία προέρχονται από οικονομικούς παράγοντες. Τέτοια προβλήματα είναι οι διεθνώς μεταδιδόμενες οικονομικές κρίσεις, η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος από την ανεξέλεγκτη οικονομική δραστηριότητα, η δράση του διεθνούς οργανωμένου οικονομικού εγκλήματος, η μαζική μετανάστευση / λαθρομετανάστευση, κ.λπ. 

Τα κράτη, συμμετέχοντας σε πολυμερείς/διεθνείς οργανισμούς όπως η ΕΕ, επιδιώκουν να εξυπηρετήσουν τα εθνικά τους συμφέροντα μέσω της επιρροής που ασκούν στις κοινές πολιτικές των οργανισμών. Πέραν αυτού, όλα τα σύγχρονα κράτη καλούνται να συμμετάσχουν σε διεθνείς δράσεις επί παγκοσμίου ενδιαφέροντος ζητημάτων, όπως η καταστολή της τρομοκρατίας, η συνεκμετάλλευση οικονομικών και ενεργειακών συμφερόντων, η εξεύρεση των καλύτερων και φθηνότερων ενεργειακών δρόμων, κ.λπ. 

Με βάση τα όσα προαναφέρθηκαν, ως σύγχρονη μορφή πατριωτισμού ορίζω την ουσιαστική συνδρομή στην καθιέρωση ενός κράτους, ως χώρας που μπορεί, ανά πάσα στιγμή, να αποδεικνύει ότι είναι ικανή να κατέχει ή να αποκτήσει την ανάλογη σημαντικότητα στους υπερεθνικούς οργανισμούς και στις διεθνείς δράσεις. Στην υιοθέτηση και την επιτυχημένη υλοποίηση της σύγχρονης μορφής πατριωτισμού θα πρέπει να συνδράμουν τόσο οι εθνικές κυβερνήσεις μέσω του σχεδιασμού της κρατικής πολιτικής, όσο και οι πολίτες σαν μεμονωμένες ή πολυπληθείς οντότητες (π.χ. μέσω της συμμετοχής τους σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις). 

Από την πλευρά του κράτους, αναγκαία είναι η δημιουργία επαρκούς οικονομικής ισχύος, ισχυρής οικονομίας και υψηλού βαθμού διεθνούς ανταγωνιστικότητας. Τα τρία αυτά κεφαλαιώδη στοιχεία αποτελούν τις σημαντικότερες βάσεις, πάνω στις οποίες στηρίζεται n διαμόρφωση μιας αποτελεσματικής οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής. 

Από την πλευρά των πολιτών, σύγχρονα όπλα θα πρέπει να γίνουν οι γνώσεις, οι δεξιότητες, το ελεύθερο πνεύμα, η κριτική διάθεση και η δημιουργία των κατάλληλων εφοδίων για την αντιμετώπιση των σύγχρονων μαχών που δίνονται στα τραπέζια των συνομιλιών και στις αίθουσες της διπλωματίας, διατηρώντας παράλληλα αναλλοίωτα τα ιδανικά και τις παραδοσιακές τους αξίες. 

Κατά τη γνώμη μου, ως κράτος και ως νέοι πολίτες, που καλούμαστε να διαχειριστούμε το μέλλον της πατρίδας μας, θα πρέπει, σε πρώτο στάδιο, να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα της υιοθέτησης της σύγχρονης μορφής πατριωτισμού. Ακολούθως, με υπόβαθρο αυτή τη μορφή πατριωτισμού, να εκπονήσουμε συγκεκριμένες πολιτικές, με πρώτο στόχο τη διασφάλιση της επιβίωσης και της ασφάλειας της πατρίδας μας.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΪΛΗΣ
Οικονομολόγος,
Υπ. Διδάκτορας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης
Πρόεδρος του Κέντρου Μελετών Λάρνακας