Ανοιξε ο δρόμος για «κούρεμα» των ομολόγων

απο την ΗΜΕΡΗΣΙΑ

Του Χάρη Σαββίδη και του Γιώργου Παυλόπουλου

Στο υψηλότερο επίπεδο του τελευταίου εννεαμήνου σκαρφάλωσε αυτή την εβδομάδα το ευρώ, μετά την απόφαση της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ να τυπώσει κι άλλα δολάρια αλλά και την επιμονή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να υιοθετήσει «στρατηγική εξόδου» από την υπερ-χαλαρή νομισματική πολιτική. Υπενθυμίζεται ότι η τελευταία κατρακύλα του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος είχε πυροδοτηθεί από τους φόβους για χρεοκοπία της Ελλάδας. Θεωρητικά, λοιπόν, η σημερινή εκρηκτική άνοδος σημαίνει ότι οι φόβοι αυτοί δεν υφίστανται πλέον.

Κι όμως, η πραγματικότητα είναι ότι οι επενδυτές φοβούνται σήμερα περισσότερο από ποτέ το ενδεχόμενο χρεοκοπίας μιας χώρας-μέλους της Ευρωζώνης -και μάλιστα, όχι μόνο της Ελλάδας! Είναι χαρακτηριστικό ότι τα spreads για τα ομόλογα Ιρλανδίας και Πορτογαλίας εκτινάχθηκαν σε επίπεδα-ρεκόρ, στις 550 και 400 μονάδες βάσης αντιστοίχως, θυμίζοντας την πορεία των ελληνικών τίτλων την περασμένη άνοιξη -οι οποίοι, επίσης, έχουν επιστρέψει πάνω από τα επίπεδα των 900 μονάδων.

Επιμονή της Γερμανίας

Η συζήτηση περί χρεοκοπίας στην Ευρωζώνη φούντωσε εκ νέου μετά την επιμονή της Γερμανίας στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής να δημιουργηθεί μόνιμος μηχανισμός στην Ευρωζώνη, που θα αποτυπωθεί σε αλλαγή της Συνθήκης. Η καγκελάριος Μέρκελ, εκτός όλων των άλλων, επέμεινε το κόστος μελλοντικών διασώσεων να μην πέφτει μόνο στις πλάτες των φορολογούμενων αλλά να το επωμίζονται και οι κάτοχοι των ομολόγων, με μείωση της ονομαστικής αξίας των τίτλων που έχουν στην κατοχή τους (το γνωστό «κούρεμα»).

Η πρακτική αυτή φαντάζει αρκετά πιθανό να υιοθετηθεί από κάποιες χώρες -για την ακρίβεια, έχει ήδη αρχίσει να εφαρμόζεται, είτε επισήμως είτε στην πράξη! Αξίζει να σημειωθεί ότι στα μέσα Οκτωβρίου η κρατικοποιημένη ιρλανδική τράπεζα Anglo Irish κάλεσε τους κατόχους χρεογράφων της να τα ανταλλάξουν με νέα ομόλογα εγγυημένα από το κράτος που λήγουν το 2011 αλλά έχουν ονομαστική αξία 20% χαμηλότερη. Ήδη, στην αγορά τα ομόλογα της Anglo Irish έχουν χάσει το 75% της ονομαστικής αξίας, οπότε οι κάτοχοι έχουν το δίλημμα να τα κρατήσουν ελπίζοντας ότι η τράπεζα θα αποπληρώσει τα χρέη της (οπότε θα λάβουν το 100%) ή να δεχθούν το «κούρεμα» και να ανακτήσουν το 2011 το 80% των κεφαλαίων τους.

Μεγαλύτερη διάρκεια

Με αντίστοιχο τρόπο προβλέπεται ότι θα γίνεται το «κούρεμα» στο πλαίσιο του μηχανισμού που προωθεί το Βερολίνο. Τα ομόλογα του κράτους που θα χρειάζεται διάσωση θα ανταλλάσσονται με τίτλους μικρότερης αξίας, που θα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια αλλά και την εγγύηση του μηχανισμού διάσωσης της Ε.Ε. Η προοπτική αυτή είναι που προκαλεί τις ρευστοποιήσεις των τελευταίων ημερών στα ομόλογα της ευρω-περιφέρειας, εκτινάσσοντας τα spreads στα ύψη. Δεν είναι όμως και η χειρότερη δυνατή εξέλιξη, όπως αποδεικνύει το παράδειγμα της Ισλανδίας.

Σχέδιο αναδιάρθρωσης

Τη Δευτέρα, η πρωθυπουργός Γιοχάνα Σιγκουρνταρντότιρ θα παρουσιάσει σχέδιο αναδιάρθρωσης χρέους για τα νοικοκυριά. Στην οικονομία με το πέμπτο υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα στον κόσμο εκτιμάται ότι το 63% των δανείων είναι μη εξυπηρετούμενα! Η πρωθυπουργός εξελέγη επικεφαλής ενός συνασπισμού της Αριστεράς, με την υπόσχεση να διαγράψει το 20% των οφειλών σε στεγαστικά δάνεια. Ακόμα, όμως, δεν το έχει πράξει, καθώς δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από τις τράπεζες και τις διεθνείς αγορές. Το Bloomberg, μάλιστα, προειδοποιούσε προχθές ότι «η χώρα κινδυνεύει να αποξενωθεί από το ΔΝΤ και τους πιστωτές της».

Ωστόσο, όταν τα πράγματα έχουν φτάσει σε τόσο οριακό σημείο, τα εισοδήματα έχουν φτάσει στο επίπεδο του κραχ και η ανεργία έχει εκτιναχθεί στα ύψη -ειδικά σε μια χώρα που κατατασσόταν ανάμεσα στις πιο προηγμένες του πλανήτη- η αποξένωση από τους πιστωτές αντιμετωπίζεται από ολοένα περισσότερους ως η μοναδική λύση για την επιβίωση...

Βραχνάς γίνονται τα χρέη

Καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιχειρούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους μειώνοντας δραστικά τις δημόσιες δαπάνες και αυξάνοντας τους φόρους, τα βάρη στις πλάτες των νοικοκυριών αυξάνονται. Με τους μισθούς να συμπιέζονται διαρκώς και κάθε σπίτι να διαθέτει πλέον τουλάχιστον ένα άνεργο, η εξυπηρέτηση των πάσης φύσης δανείων που έχουν λάβει οι πολίτες από τις τράπεζες θα γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη υπόθεση, μετατρέποντας αντικειμενικά το ζήτημα της αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους σε αίτημα για γενικευμένη διαγραφή χρεών -τόσο στο εσωτερικό των χωρών όσο και στις σχέσεις τους με τους πιστωτές.

Ακριβώς αυτό έρχεται να κάνει η κυβέρνηση της Ισλανδίας την ερχόμενη εβδομάδα. Ουσιαστικά δε, η πίεση που ασκεί το Βερολίνο για την υιοθέτηση ενός μηχανισμού «ελεγχόμενης χρεοκοπίας» (ή αναδιάρθρωσης) από την Ευρωζώνη βασίζεται στην πρόβλεψη ότι στο άμεσο μέλλον θα εμφανιστούν πολλές τέτοιες περιπτώσεις -οπότε, το καλύτερο θα είναι να μην λάβουν απρόβλεπτο χαρακτήρα...