Πώς το "σωσίβιο" νικά το "κούρεμα" χρέους

από την ΗΜΕΡΗΣΙΑ

"Ο επικεφαλής του ΔΝΤ κατηγορείται για βιασμό".Αυτός ήταν ο πρώτος τίτλος στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημεριδας Financial Times (ft.com) την Κυριακή. Λέει απλά, πιο φωναχτά, ό,τι λέει όλος ο κόσμος. Ονομα και πράμα!

Ο οικονομικός βιασμός ολόκληρων χωρών ήταν πάντα η αποστολή του ΔΝΤ. Υπό αυτό το πρίσμα οι εξελίξεις για το νέο δάνειο "σωτηρίας" της Ελλάδας είναι κρίσιμες. Ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσουν, καθώς οξύνονται στην Ελλάδα οι πολιτικές αντιπαραθέσεις και οι κοινωνικές εντάσεις;

Τη λύση ενός ακόμα ευρω-πακέτου "διάσωσης" έναντι διαφόρων μορφών αναδιάρθρωσης (π.χ. «κουρέματα»), προκρίνουν απ' ό,τι φαίνεται στο ΔΝΤ και στην ΕΕ... μέσω Γερμανίας, παρά τις επιμέρους εθνικές διαφωνίες. Με ένα κοινό διαταύτα: νέο Μνημόνιο λιτότητας αφού το προηγούμενο χρεοκόπησε.

"Συνταγή" α λα ΔΝΤ, δηλαδή, στο τετράγωνο. Πόσο ρεαλιστική είναι αυτή τη φορά; Τι άλλαξε και το "ευρω-σωσίβιο" νικάει το "κούρεμα" του χρέους;

"Η απόφαση του Eurogroup της Δευτέρας για την Ελλάδα είναι προδιαγεγραμμένη: Οι υπουργοί Οικονομικών θα... κλοτσήσουν το τενεκεδάκι (δηλαδή το πρόβλημα εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους) λίγο πιο κάτω στην κατηφόρα. Πρόκειται, άλλωστε, για τη συνηθέστερη τακτική όλες αυτές τις δεκαετίες λειτουργίας των κοινοτικών θεσμών. Μόνο που αυτή τη φορά οι Γερμανοί φρόντισαν να οριοθετηθεί με σαφήνεια το... τέλος του δρόμου", γράφει στην "Η" του Σαββάτου ο Χάρης Σαββίδης, εξηγώντας γιατί ταυτόχρονα με το νέο δάνειο κερδίζει έδαφος η επιμήκυνση.

"Εάν η επιμήκυνση περιοριστεί στα δάνεια της προσεχούς διετίας (ώστε να επαρκούν τα 50 δισ. ευρώ ως ενέχυρο), το ελληνικό χρέος δεν θα είναι βιώσιμο. Αναλυτές εκτιμούν ότι θα απαιτηθεί παράταση 15-20 χρόνια για το σύνολο του χρέους".

"Δεν είμαι διατεθειμένος να εγκαταλείψω τώρα την προσπάθεια", δήλωσε ο υφυπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Στέφεν Κάμπετερ. Υπογράμμισε ότι δεν μπορεί να αποδεχθεί την άποψη κάποιων ειδικών που θέλουν να αφήσουν την Ελλάδα να χρεοκοπήσει, μερικούς μόνο μήνες μετά την έναρξη του μεταρρυθμιστικού της προγράμματος

Τι "τρέμουν";

Ο Γερμανός υφυπουργός προειδοποίησε ότι η πολυσυζητημένη «αναδιάρθρωση», που προβλέπει την παραίτηση των πιστωτών από ένα μέρος των αξιώσεών τους, θα σήμαινε τεράστιες απώλειες για τους μετόχους των γερμανικών τραπεζών.

Με την επιμονή της στο θέμα της βοήθειας προς την Ελλάδα, η γερμανική κυβέρνηση προστατεύει τη σταθερότητα του γερμανικού χρηματοπιστωτικού τομέα, πρόσθεσε ο κ. Κάμπετερ.

Και πώς να μην "τρέμουν" στη Γερμανία, στην ΕΕ, αφού οι ευρωπαϊκές τράπεζες είναι εκτεθειμένες με165 δισ. ευρώ στο ελληνικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό), ενώ εάν επεκταθεί και σε άλλο «αδύναμο κρίκο» ο…ιός της αναδιάρθρωσης και του "κουρέματος" στα χρέη τότε ο λογαριασμός ανεβαίνει στα ύψη.

Για παράδειγμα οι ευρωπαϊκές τράπεζες είναι εκτεθειμένες με 450 δισ. ευρώ στο ιρλανδικό χρέους, σχεδόν τρεις φορές περισσότερο από την Ελλάδα, αναφέρει έκθεση της Jp Morgan.

Τόμπολα!!!

Δώσε, λοιπόν, φήμη ή είδηση για νέο «ευρω-σωσίβιο» σε κάποια… «απροσάρμοστη χώρα» τύπου Ελλάδα, ή Πορτογαλία, Ιρλανδία και να σου ένα «ουφ» ανακούφισης στις χρηματιστηριακές αγορές. Δώσε φήμη ή είδηση για «κούρεμα» ή άλλη μορφή αναδιάρθρωσης χρέους και οι αγορές τα βάφουν μαύρα.

Αλλά κι αυτή η σειρά δεν είναι πάντα δεδομένη, αφού το γιο-γιο των συμφερόντων καλά κρατεί.

Γιο-γιο

* Στην πρώτη περίπτωση είναι η χαρά του λεγόμενου «ιδιώτη επενδυτή», κυρίως τραπεζο-ασφαλιστικές εταιρείες, χρηματοοικονομικά γραφεία ανά τον πλανήτη, καθώς το κράτος, το δημόσιο, «καθαρίζει» με τα λεφτά των άλλων για λογαριασμό του «ιδιώτη επενδυτή». Την ώρα, μάλιστα, που ο τελευταίος ζει και αναπνέει πίνοντας νερό στο όνομα της «ελεύθερης αγοράς που δεν την αφήνει ο «κρατικισμός» να δουλέψει όπως πρέπει -με την «αόρατο χειρ» δηλαδή.

* Στη δεύτερη περίπτωση τα «γάλατα σφίγγουν». Διότι αναδιάρθρωση, «κούρεμα» ή οτιδήποτε παρεμφερές, σημαίνει κόστος, βάρος, ζημιά και για τους ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι την περίοδο της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής ευφορίας έκαναν πάρτι χορεύοντας μεθυσμένοι με το «αόρατο χέρι» της αγοράς και βρέθηκαν στο τέλος να τους έχει μπει… εκεί που δεν λέγεται καλώντας το δημόσιο να το βγάλει από `κει.

* Στην πρώτη περίπτωση η "τελική λύση" είναι μια: το κόστος του δημόσιο «ανοίγματος» για τη σωτηρία των τραπεζών και των αναξιοπαθούντων του ιδιωτικού τομέα από την κρίση θα το πληρώσει ο απλός κόσμος σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Με τις περικοπές και τα χαράτσια στις θέσεις εργασίας, στις απολαβές, στις συντάξεις, στην κοινωνική πρόνοια και φροντίδα, από την υγεία και την εκπαίδευση μέχρι την ποιότητα ζωής στη γειτονιές των δήμων και των περιφερειών. Αυτό θεωρείται καλό για τις αγορές και ανεβαίνουν.

* Στη δεύτερη περίπτωση ισχύει πάλι η ίδια "τελική λύση", αλλά ξέρουν και ότι το κόστος της αναδιάρθρωσης θα φέρει πόλεμο για το ποιες τράπεζες θα τη γλιτώσου με τις λιγότερες απώλειες εάν π.χ. τις... «κουρέψουν». Οπότε σπεύδουν ήδη να ανεβάσουν προκαταβολικά το κόστος του δημόσιου δανεισμού, π.χ. στην Ελλάδα με την εκτόξευση των spread στη στρατόσφαιρα τον πιο ακριβών πιστωτικών καρτών (π.χ. 16% για τα 10ετή ομόλογα και 25% για τα 2ετή), απαιτώντας ταυτόχρονα εκβιαστικά την επιβολή ακόμη σκληρότερων μέτρων λιτότητας (ως «αντάλλαγμα αξιοπιστίας»), για να το "αποκλιμακώσουν".

Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.

Ενδεικτική είναι έκθεση της JP Morgan:

Λέει για παράδειγμα ότι η ΕΚΤ είναι κι αυτή μια τράπεζα, η κεντρική τράπεζα της ευρωζώνης. Μπορεί κι αυτή να έχει ζημιές όπως οποιαδήποτε άλλη τράπεζα που "μαλώνει", ανταγωνιζεται, με τη διπλανή της για να μην βρεθεί στην πλευρά των χαμένων... α λα Lehman Brothers και τραβήξει κι άλλους στις "μαύρες τρύπες".

Η ΕΚΤ έχει στην κατοχή της ελληνικά ομόλογα ύψους 40 δισ. ευρώ, με εκτιμώμενη αξία 50 δις. ευρώ (δηλαδή τα έχει με τιμή χαμηλότερη όσο το 80% της εκτιμώμενης). Αλλά η ΕΚΤ είναι εκτεθειμένη στην Ελλάδα ακόμη περισσότερο, λόγω της παροχής δανείων στις ελληνικές τράπεζες. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν δανειστεί 91 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ έως τα τέλη Φεβρουαρίου με εγγυήσεις ύψους 144 δισ. δολ. Μερικές από αυτές τις «εγγυήσεις» είναι 48 δισ. ευρώ σε ελληνικά κρατικά ομόλογα που έχουν οι ελληνικές τράπεζες στους ισολογισμούς τους και 55 δισ. ευρώ εγγυημένα ομόλογα από το ελληνικό δημόσιο που έχουν εκδώσει οι ελληνικές τράπεζες κ.α.

Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν το 80% των «εγγυήσεων» των ελληνικών τραπεζών στην ΕΚΤ αφορούν τίτλους κρατικούς ή εγγυημένους από το δημόσιο που θα επηρεαστούν άμεσα σε μια ενδεχόμενη αναδιάρθρωση.

Συνολικά η εκτιμώμενη έκθεση της ΕΚΤ σε ελληνικά στοιχεία είναι σχεδόν 194 δισ. ευρώ (50+144 δισ. ευρώ). Απέναντι σε αυτή την εκτιμώμενη έκθεση έχει δάνεια/επενδύσεις 131 δισ. ευρώ (40+91 δισ. ευρώ) ή το 68% της συνολικής εκτιμώμενης έκθεσή της στην Ελλάδα.

Αυτός ο υπολογισμός δείχνει ότι η ΕΚΤ είναι «προστατευμένη» για ανώτατο «κούρεμα» έως 32%. Πάνω από αυτό το ποσοστό «κουρέματος» χάνει. Οπότε ένα υποθετικό «κούρεμα» 50% θα δημιουργούσε ζημιές σχεδόν 35 δισ. ευρώ στην ΕΚΤ.

"Ντόμινο"

Αντίστοιχοι υπολογισμοί γίνονται για την Ιρλανδία, όπου η ΕΚΤ είναι εκτεθειμένη κατά 170 δισ. ευρώ αρκετά πάνω από την έκθεση που έχει στην Ελλάδα.

Εξ ου και ο φόβος για «ντόμινο» απαιτήσεων αναδιάρθρωσης εάν αυτή ενδεχομένως ξεκινήσει από κάπου, π.χ. την Ελλάδα. Γιατί να μην πάει σε Πορτογαλία, Ιρλανδία, ακόμα και στην Ισπανία; Αυτή η προοπτική κάνει αρκετούς τραπεζίτες -και όχι μόνο- να τρέμουν και μόνο στην ιδέα.

Επίσης μεταξύ 2012 και 2013 λήγουν ελληνικά εταιρικά ομόλογα συνολικού ύψους 40 δισ. ευρώ, βάζοντας τρελές πιέσεις στις επιχειρήσεις που τα έχουν εκδώσει με εγγυήσεις του ελληνικού δημοσίου, κυρίως στους βασικούς τομείς των τραπεζών και του εφοπλισμού.

Συνολικά οι ευρω-τράπεζες κατέχουν κρατικά ελληνικά ομόλογα αξίας 50 δις. ευρώ, αλλά η συνολική έκθεση που έχουν στο ελληνικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό) φτάνει τα 165 δις. ευρώ.

Ο μεγαλύτερος ξένος δανειστής παραμένει η Γαλλία (68 δισ. ευρώ) και ακολουθούν η Γερμανία (50), η Βρετανία (15) και οι ΗΠΑ (9) σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS).

Οι πιθανές ζημιές για τις ευρωπαϊκές τράπεζες μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερες εάν ακολουθήσει το δρόμο της αναδιάρθρωσης η Ιρλανδία. Η συνολική έκθεση που έχουν στο ιρλανδικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό) φτάνει τα 450 δισ. ευρώ.

Οι μεγαλύτεροι ξένοι δανειστές της Ιρλανδίας είναι οι βρετανικές τράπεζες (165 δισ. ευρώ) και ακολουθούν οι γαλλικές (150) και οι γαλλικές (57). Την ίδια ώρα η Πορτογαλία ρίχνει 35 δισ. ευρώ σε κρατικές εγγυήσεις για την ενίσχυση των τραπεζών, οι περισσότερες από τις οποίες θα χρησιμοποιηθούν ως εγγυήσεις στην ΕΤΚ, ανεβάζοντας ακόμη περισσότερο το «λογαριασμό κινδύνου».

Κάπως έτσι η λύση δείχνει να πηγαίνει προς νέο «ευρω-πακέτο» στήριξης και επιμήκυνση, με τη θηλιά να σφίγγει για ανταλλάγματα νέου «ευρω-πακέτου» λιτότητας και ιδιωτικοποιήσεων για 50 δισ.

Χωρίς, ωστόσο, να εξασφαλίζεται η πολυπόθητη «βιωσιμότητα» του χρέους, σπάζοντας το φαύλο κύκλο που καλά κρατεί... Ιδιαίτερα μετά και τις προειδοποιήσεις του ΔΝΤ ότι ο ιός της κρίσης χρέους δεν θα αφήσει στο απυρόβλητο τον πυρήνα της ζώνης του ευρώ.

Με ή χωρίς Στρος Καν!