Ολα τα κόλπα για την αναδιάρθρωση χρέους

Από την ΗΜΕΡΗΣΙΑ

Tης Ντίνας Κυριακίδου

Εξουθενωμένοι από τα μέτρα λιτότητας ένα χρόνο μετά την προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης της τρόικας, πολιτικοί και κοινή γνώμη πιέζουν την κυβέρνηση να αναδιαρθρώσει το δημόσιο χρέος της χώρας.

Η κυβέρνηση συνεχίζει να προβάλει σθεναρή αντίσταση. Η παρατεταμένη, ωστόσο, ύφεση και η άνοδος της ανεργίας σε συνδυασμό με τη μικρή, κατά τα φαινόμενα, πρόοδο στην εξυγίανση των δημοσιονομικών, οδηγούν ακόμα και βουλευτές της κυβέρνησης να παροτρύνουν τον πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου να επανεξετάσει το θέμα.

Οι περισσότεροι θιασώτες της αναδιάρθρωσης τάσσονται πάντως κατά της περικοπής ("κούρεμα") χρέους. Συζητούν όμως πλέον και δημοσίως άλλες εναλλακτικές λύσεις που μέχρι πρόσφατα ήταν ταμπού, όπως η επιμήκυνση της λήξης των ομολόγων ή η μείωση του κουπονιού.

"Διαπραγματευτείτε το τώρα, είτε με επιμήκυνση είτε με 'κούρεμα', αυτό θα γίνει ούτως ή άλλως", δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα η επικεφαλής της επιτροπής οικονομικών υποθέσεων της Βουλής Βάσω Παπανδρέου.

"Κάθε βδομάδα ανακοινώνετε νέα μέτρα. Μπαίνουμε σε φαύλο κύκλο", σημείωσε.

Ακόμα και μετά την οικονομική βοήθεια που έλαβε η Ελλάδα, οι αγορές συνεχίζουν να αμφισβητούν την ικανότητα της χώρας να ανακάμψει χωρίς να προχωρήσει σε κάποιο είδος αναδιάρθρωσης.

Η διαφορά απόδοσης των 10ετών ελληνικών ομολόγων έναντι των αντίστοιχων γερμανικών παραμένει κοντά στις 10 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ οι οίκοι αξιολόγησης συνεχίζουν να υποβαθμίζουν την Ελλάδα όλο και περισσότερο στην κατηγορία junk.

O πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου είναι ανένδοτος στο θέμα της αναδιάρθρωσης -- η οποία, αν γίνει, θα είναι η πρώτη σε δυτικοευρωπαϊκή χώρα μετά από έξι περίπου δεκαετίες.

Η κυβέρνηση θεωρεί ότι η αναδιάρθρωση θα είναι καταστροφική για τις τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία, θα καταστήσει αδύνατη την επιστροφή της χώρας στις αγορές σε σύντομο χρονικό διάστημα και θα παρατείνει την εξάρτησή της από την ΕΕ κα το ΔΝΤ.

Ωστόσο, η απογοητευτική υστέρηση των εσόδων, εξαιτίας της συνεχιζόμενης φοροδιαφυγής και της παρατεταμένης ύφεσης θέτουν υπό αμφισβήτηση την ικανότητα της Ελλάδας να πετύχει τους δημοσιονομικούς της στόχους, παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτελεστεί.

Επομένως, η δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα στρέφεται πλέον σταδιακά γύρω από το είδος αναδιάρθρωσης που θα επιλεγεί. Ακόμα και ο σύμβουλος του πρωθυπουργού και πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Λουκάς Παπαδήμος άφησε να εννοηθεί την Παρασκευή ότι ενώ αποκλείεται το "κούρεμα", το ίδιο δεν ισχύει και για την επιμήκυνση της αποπληρωμής του χρέους.

"Είναι αναμενόμενο οι πολιτικοί να αποκλείουν την αναδιάρθρωση του χρέους, μέχρι να φτάσει η στιγμή που θα γίνει", σχολίασε ο Ben May, αναλυτής της Capital Economics.

"Όπως βλέπουμε και στις διασώσεις (των κρατών), οι κυβερνήσεις διαβεβαιώνουν ότι δεν την χρειάζονται, μέχρι τη στιγμή που την ζητούν".

ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΙ ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ:

Το υπέρογκο δημόσιο χρέος των 300 δις ευρώ αναμένεται να σκαρφαλώσει στο 158% του ΑΕΠ το 2012 πριν αρχίσει να μειώνεται από το 2014 και μετά.

Οι δραστικές περικοπές μισθών και συντάξεων, καθώς και οι διαδοχικές αυξήσεις φόρων έχουν περιορίσει το δημοσιονομικό έλλειμμα κατά έξι περίπου ποσοστιαίες μονάδες. Η δημοσιονομική τρύπα όμως παραμένει πάνω από τον στόχο.

Η Ελλάδα επιδιώκει να αντλήσει 50 δις ευρώ από τις ιδιωτικοποιήσεις έως το 2015, στόχος που θεωρείται υπερβολικά φιλόδοξος. ενώ η απελευθέρωση κάποιων αγορών δεν έχει ακόμη καταφέρει να τονώσει αρκετά την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

"Η απόδοση της κυβέρνησης ως προς τους όρους του μνημονίου ήταν ελλειμματική... οι αριθμοί είναι ξεκάθαροι", είπε ο Θεόδωρος Κουλουμπής, αναλυτής στο ινστιτούτο ΕΛΙΑΜΕΠ. "Το ΠΑΣΟΚ, ένα σοσιαλιστικό κόμμα, είναι υποχρεωμένο να εφαρμόζει νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Πολεμάει τα ίδια του τα σπλάχνα, την ίδια του την ιδεολογία", συμπλήρωσε.

Με το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2010 να αναμένεται να αναθεωρηθεί επί το δυσμενέστερο σε επίπεδα άνω του 10% του ΑΕΠ, από το 9,4% που ήταν η τελευταία εκτίμηση της κυβέρνησης, ίσως χρειαστούν ακόμα σκληρότερα μέτρα.

Ο πρωθυπουργός αναμένεται να ανακοινώσει αυτή την εβδομάδα το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πρόγραμμα που εκτιμάται ότι θα περιλαμβάνει φόρους για τα αναψυκτικά και περαιτέρω περικοπές κοινωνικών επιδομάτων.

Ωστόσο, η κυβέρνηση θα δυσκολευτεί να πείσει ακόμα και τους ίδιους τους βουλευτές της να τα υπερψηφίσουν. "∆εν γίνεται να λέµε ότι δεν θα πάρουµε νέα µέτρα και να παίρνουµε συνεχώς, επειδή για παράδειγµα δεν µπορούµε να πατάξουµε τη φοροδιαφυγή", σχολίασε η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Σοφία Γιαννακά.

Η προοπτική για νέα μέτρα λιτότητας εξαγριώνει τους πολίτες, οι οποίοι δεν βλέπουν να πιάνουν τόπο οι θυσίες τους. Ταυτόχρονα, κανένας υψηλόβαθμος πολιτικός δεν έχει λογοδοτήσει για τις δεκαετίες διαφθοράς που ταλαιπωρούν τη χώρα.

Ένα χρόνο μετά την επιβολή των μέτρων λιτότητας, οι πολίτες δεν βλέπουν κάποια βελτίωση στην καθημερινότητά τους, ενώ οι αρχές δεν έχουν καταφέρει να επιβάλουν ακόμη και τους πιο απλούς νόμους, όπως τον αντικαπνιστικό.

"Ο κόσμος δεν αντέχει άλλα μέτρα. Αυτά που κάνουν δεν βγάζουν πουθενά, ο κόσμος μένει άνεργος. Ας γίνει (αναδιάρθρωση), γιατί να μη γίνει; Πιστεύω ότι δεν θα αλλάξει κάτι δραστικά στη ζωή μας", είπε ο Σάββας Διαμαντίδης, 40 ετών, πολιτικός μηχανικός.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση την προηγούμενη εβδομάδα, το 55% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι η Ελλάδα θα αναγκαστεί να προχωρήσει σε κάποιο είδος αναδιάρθρωσης ή χρεωκοπίας. Αν και οι διαδηλώσεις κατά των μέτρων έχουν εξασθενήσει, ολοένα και περισσότεροι Έλληνες εντάσσονται στο κίνημα "Δεν Πληρώνω".

Αναλυτές εκτιμούν ότι η κυβέρνηση καθυστερεί στην ψήφιση νέων νόμων και την εφαρμογή τους εν μέρει εξαιτίας των αντιδράσεων της παλαιάς φρουράς του ΠΑΣΟΚ και των προσκείμενων σε αυτήν συνδικάτων, καθώς και λόγω των δυσλειτουργιών του κρατικού μηχανισμού.

"Δεν αρκούν και δεν πείθουν ό,τι έχει κάνει (η κυβέρνηση) μέχρι τώρα", είπε ο Κώστας Παναγόπουλος της Alco. "Η πραγματικότητα είναι που έχει επιβάλει τη συζήτηση για την αναδιάρθρωση. Ο κίνδυνος είναι να ξεκινήσει να τη ζητάει ο λαός ως πανάκεια".

ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ Ο ΧΡΟΝΟΣ

Η μεταστροφή της κοινής γνώμης στην Ελλάδα αντανακλά σε κάποιο βαθμό και το κλίμα στο εξωτερικό. Μερίδα αξιωματούχων της ευρωζώνης θεωρεί πλέον αναπόφευκτη την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις προς το αντίθετο προκειμένου να αποφευχθεί ο πανικός στις αγορές.

Καθώς η Ελλάδα εξαρτάται από τη διεθνή βοήθεια, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η όποια αναδιάρθρωση χρέους θα είναι "εθελοντική", επιζητώντας τη συγκατάθεση της πλειοψηφίας των πιστωτών της και πιθανότατα θα χρειαστεί ομοφωνία μεταξύ των δανειστών πριν προχωρήσει στην όποια κίνηση.

Η επίτευξη ομοφωνίας ίσως πάρει μήνες, άρα οποιαδήποτε αναδιάρθρωση δεν αναμένεται να γίνει φέτος. Ωστόσο, τα έκτακτα δάνεια από την τρόικα λήγουν στα μέσα του 2013. Η Ελλάδα επιθυμεί να βγει στις αγορές νωρίτερα και όταν το κάνει αυτό, θα θέλει να έχει αφήσει πίσω της την αναδιάρθρωση.

Ο χρόνος της επόμενης εκλογικής αναμέτρηση αναμένεται να επηρεάσει την όλη διαδικασία. Η θητεία της κυβέρνηση λήγει τον Οκτώβριο του 2013, αλλά η δημοτικότητα του ΠΑΣΟΚ φαίνεται να υποχωρεί. Στην τελευταία δημοσκόπηση, το ΠΑΣΟΚ προηγείται της ΝΔ κατά 2,9 ποσοστιαίες μονάδες έναντι 4,9 μονάδων του Δεκεμβρίου.

Με την πάροδο του χρόνου όμως ίσως καταστεί πιο αποδεκτή η αναδιάρθρωση, καθώς οι τράπεζες που κατέχουν ελληνικά ομόλογα θα έχουν κάποια περίοδο χάριτος κατά τη διάρκεια της οποίας θα μπορούν να προχωρήσουν σε προβλέψεις για πιθανές ζημίες και σε σταδιακή μείωση των ομολόγων στα χαρτοφυλάκιά τους.

Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στην κατοχή του το Reuters, οι περισσότερες γερμανικές κρατικές τράπεζες έχουν έκθεση μερικών εκατοντάδων εκατ. ευρώ στο ελληνικό χρέος . Η Deutsche Bank και η DZ Bank είχαν έκθεση άνω του 1 δις ευρώ στα τέλη του 2010, με την έκθεση της Commerzbank να ανέρχεται στα 3 δις ευρώ περίπου.

Πρόκειται σίγουρα για μεγάλα μεγέθη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι καταστροφικά.

ΑΘΗΝΑ, 12 Απρ. (Reuters)